Nguyên nhân ra đời Lã_thị_Xuân_Thu

Wikisource có văn bản gốc liên quan đến bài viết:
Bài chi tiết: Lã Bất Vi

Sách Lã thị Xuân Thu do Lã Bất Vi chủ xướng biên soạn. Ông là thừa tướng nước Tần, xuất thân từ thương nhân nước Vệ.

Sử ký Tư Mã Thiên ghi lại nguyên do ra đời của bộ sách Lã thị Xuân Thu như sau[1]:

Bấy giờ ở NgụyTín Lăng Quân, ở SởXuân Thân Quân, ở TriệuBình Nguyên Quân, ở TềMạnh Thường Quân, đều đua nhau quý kẻ sĩ, chiều tân khách. Bất Vi thấy Tần mạnh mà mình không bằng họ nên xấu hổ cũng đón mời các kẻ sĩ đãi rất hậu, khách ăn trong nhà có đến ba nghìn. Khi ấy chư hầu có nhiều biện sĩ, như bọn Tuân Khanh làm sách truyền bá ra thiên hạ. Bất Vi bèn sai các khách soạn ra những điều mình biết, họp lại làm tám Lãm, sáu Luận, mười Kỷ gồm hơn hai mươi vạn chữ, cho là đủ hết những việc trời, đất, muôn vật, xưa nay; đặt tên sách là Lã Thị Xuân Thu.

Sử gia đời sau đánh giá cao ý tưởng soạn sách Lã thị Xuân Thu của Lã Bất Vi, xem đó là điều Tứ công tử Chiến Quốc không sánh được với ông, vì họ nuôi khách chỉ chủ yếu để bành trướng thế lực chứ không có ý đồ sâu xa như Lã Bất Vi[2]. Thực tế lịch sử thời Chiến Quốc cho thấy, kẻ sĩ rời nước nào thì nước đó suy, kẻ sĩ tới nước nào thì nước đó hưng thịnh. Nước Tần vốn nhiều đời chỉ mạnh về quân sự, ít có thành tựu văn hóa như các nước phía đông; việc thu hút kẻ sĩ từ 6 nước đến nước Tần của Lã Bất Vi nhằm bù đắp sự thiếu hụt về văn hóa. Lịch sử cho thấy những nhân tài do ông thu dụng sau này đều trở thành rường cột của nhà Tần[2].